Một trong những nguyên chính gây ung thư là do ảnh hưởng từ các loại hoá chất độc hại. Những chất này có thể nhiễm vào cơ thể qua thực phẩm, qua đất, nước vào thức ăn, nước uống và không khí để thở. Với sự phát triển của các ngành công nghiệp, các loại hóa chất độc hại được sản xuất và sử dụng đang ngày một tăng lên. Sau đây là một số loại hóa chất gây ung thư phổ biến ở Việt Nam trong những năm gần đây.
Chất dioxin phát sinh trong quá trình đốt cháy túi nilon làm tăng nguy cơ ung thư.
Dioxin: Đây là một chất được xếp vào loại cực độc. Việc đốt cháy túi nilon từ các hoạt động của con người là một trong các nguồn phát sinh chủ yếu của dioxin. Đây là chất ít tan trong nước, tồn tại nhiều và lâu ở đất, qua đó xâm nhiễm qua con đường thực phẩm, vào thực vật, tôm cá, rau quả và cuối cùng được con người hấp thụ. Ngoài ra, dioxin cũng có thể gây ngộ độc trực tiếp do hô hấp, qua da do tiếp xúc hoặc qua nước uống. Nếu liều lượng cao, dioxin có thể gây độc cấp tính, nếu liều lượng thấp có thể gây độc mãn tính và ung thư.
Hóa chất trong thực phẩm và qua chế biến thực phẩm: Các chất độc từ thuốc trừ sâu và phân hóa học tồn dư trong môi trường đất, nước rồi tích lũy vào sản phẩm nông nghiệp như lúa, khoai, rau quả là những chất có khả năng gây ung thư cao. Ngoài ra, các loại chất bảo quản, diệt nấm mốc hoặc tạp chất sinh ra trong quy trình nuôi trồng, sản xuất hoặc chế biến thực phẩm cũng được coi là một trong những tác nhân hàng đầu gây ung thư.
Chất formon, hàn the: đây là hợp chất hữu cơ rất độc nhưng lại bị lạm dụng trong chế biến các loại thực phẩm thông dụng như bánh phở, hủ tiếu, bún,… để giữ tạo độ dai và lâu thiu. Các chất này làm biến dị các nhiễm sắc thể, có thể gây một số bệnh ung thư như ung thư xoang mũi, họng, phổi, ung thư đường tiêu hóa. Bên cạn đó, hàn the khi đưa vào cơ thể, khoảng 20% sẽ tích tụ vĩnh viễn và gây tổn thương các tế bào gan, teo tinh hoàn và là một tác nhân gây nhiều bệnh ung thư.
Hàn the có trong bánh cuốn, phở, bún… cũng là một trong các chất có khả năng gây ung thư.
Chất 3-MCPD và 1,3-DCP: được tạo ra từ quá trình thủy phân chất béo (váng dầu) bằng dung dịch axit clohydric, có trong nước tương do quy trình công nghệ không hợp lý. Chất này có khả năng biến đổi gen gây nên khối u thận, biểu mô miệng, lưỡi…
Chất độc từ nấm mốc: Khi bảo quản kém, thực phẩm dễ sinh ra các loại nấm xanh, nấm có mũ… chứa chất aflatoxin. Đây là chất độc gây hại khắp cơ thể nhưng nhiều nhất là gan. Khi xâm nhập vào gan, nó sẽ dẫn tới gan nhiễm mỡ, xơ gan và ung thư gan.
Chất độc từ rượu: Quá trình chuyển hóa của rượu trong cơ thể sinh ra acetaldehyd (Aa). Đây là chất gây biến dị vi khuẩn và các tế bào. Sau thời gian nghiện rượu mãn tính, nồng độ Aa trong máu cao sẽ làm tăng nguy cơ gây ung thư gan và các tổ chức khác trong cơ thể bởi khả năng làm đột biến DNA.
Chất độc từ thuốc lá: Các chât độc từ thuốc lá không chỉ ảnh hưởng đến người hút mà còn gây nguy hại với những người vô tình hít phải khói thuốc, nhất là phụ nữ và trẻ em. Thành phần khói thuốc lá rất phức tạp, có tới hơn 4.000 hợp chất trong đó 200 loại hóa chất có hại cho sức khỏe và 40 chất có thể gây ung thư.
Một số hoá chất, khí thải do ô nhiễm môi trường
Ô nhiễm môi trường có thể sinh ra các hóa chất độc hại đối với cơ thể và có thể gây ung thư.
- Một số chất thải trong môi trường có thể đi vào phổi và nằm lại trong các phế nang, phế quản gây ung thư phổi, ung thư thành quản… Điển hình trong số sso là các chất khí thải của động cơ và các lò đốt công nghiệp sử dụng nhiên liệu than, củi, xăng…; bụi chì từ khói xe; khói thải nhà máy, bụi phấn, bụi xi măng…
- Nhựa Polychlorobipheyl (PCB) được sử dụng rộng rãi dưới dạng các sản phẩm như: dầu nhờn, cồn dán, xi đánh giày, chất hút bụi, thuốc trừ sâu… PCB dưới tác dụng của nhiệt độ môi trường sẽ bị phân hủy thành nhiều chất dioxin độc hại dẫn đến ung thư ác tính.
- Bụi amiăng có trong không khí hay sợi amiăng trong nước từ các mái nhà lợp tôn theo nước mưa chảy xuống là một trong các nguyên nhân gây ung thư phế quản, phổi,…
- Chất fenol có trong dầu vỏ hạt điều là một chất độc trong môi trường nước và cả trong môi trường không khí, nó có mặt trong khói khi đốt vỏ hạt điều và có khả năng gây ung thư.
Để đảm bảo sức khỏe và phòng chống các bệnh ung thư, mỗi người cần tự xây dựng cho mình một môi trường sống, sinh hoạt lành mạnh và sạch sẽ, tránh việc sử dụng các đồ ăn, thức uống có nguy cơ gây độc cao.
Để được tư vấn về ung thư, hay đặt lịch khám và điều trị, bạn vui lòng đặt lịch qua đường dây nóng tư vấn ung thư: 0907245888 hoặc liên hệ trực tiếp qua địa chỉ dưới đây để được hỗ trợ tốt nhất.
Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Thu Cúc
Khoa Ung bướu – Phòng khám chuyên gia Singapore
286 Thụy Khuê, Quận Tây Hồ, Hà Nội
ĐT: 0907.245.888
Email: scc@thucuchospital.vn
